رقابت آرام روسیه و ترکیه در میدان سیاسی لیبی

همزمان با تحرکات منطقه‌ای ترکیه، این روز‌ها این کشور در حال افزایش تحرکات خود در لیبی واقع در شمال آفریقاست.

در این میان آن چه بیش از همه مورد توجه واقع شده، امکان تاسیس پایگاه نظامی ترکیه در لیبی است.

تاسیس پایگاه نظامی ترکیه در لیبی

در ارتباط با تاسیس پایگاه نظامی ترکیه در لیبی، روزنامه "خبرتورک" با اشاره به اینکه ساخت پایگاه نظامی جدید آنکارا در طرابلس ابعاد جدیدی را در روابط آنکارا و همپیمانان و رقبایش ایجاد می‌کند، به نقل از برخی منابع نوشت، ترکیه سنجش‌های لازم برای ساخت پایگاه نظامی خود در طرابلس را انجام داده است.

نویسنده یک روزنامه ترکیه‌ای هم نوشت: فائز السراج، رئیس شورای ریاستی دولت توافق ملی لیبی که دوشنبه برای دومین بار در سه هفته اخیر با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در استانبول دیدار کرد، در ۲۰ فوریه آتی از اردوغان درخواست خواهد کرد نیرو‌هایی را به لیبی بفرستد، اما احتمال دارد این تاریخ با توجه به تحولات میدانی لیبی تغییر کند.

روزنامه "ینی شفق" نیز نوشت، نیرو‌های مسلح ترکیه آماده کمک به دولت "مشروع" در لیبی در برابر حمله نیرو‌های خلیفه حفتر هستند.

این روزنامه به نقل از برخی منابع نظامی نوشت، کار انتقال خودرو‌های زرهی، پهپاد‌ها و نیرو‌های ویژه به طرابلس آغاز شده است و علاوه بر این، هواپیما‌های سوخت‌رسان و هلی‌کوپتر‌ها برای ورود به لیبی از فرودگاه مصراته تحت کنترل دولت سراج آماده شده‌اند.

در این میان اردوغان اظهار کرد: یادداشت تفاهمی که آنکارا با دولت توافق ملی درباره مناطق دریایی تحت حاکمیت در مدیترانه به امضا رسانده، وضعیت به وجود آمده در پی قرارداد "سِور" سال ۱۹۲۰ میان عثمانی‌ها و همپیمانان را دگرگون کرد.

اردوغان با تاکید بر اینکه ترکیه برای اعزام نیرو به لیبی بسیار آماده است، گفت: یادداشت همکاری نظامی و امنیتی با دولت سراج پس از موافقت پارلمان ترکیه با آن، وارد فاز اجرایی خواهد شد.

پوتین و اردوغان درباره لیبی مذاکره می‌کنند

رهبران روسیه و ترکیه قصد دارند ماه آینده میلادی درباره وضعیت بحران در لبیبی مذاکره کنند.

در همین ارتباط نیز کاخ کرملین روز سه‌شنبه اعلام کرد، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه ماه آینده میلادی با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه درباره برنامه آنکارا به منظور حمایت نظامی از "دولت توافق ملی" در لیبی مذاکره داشته باشد.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین خاطر نشان کرد: "روسیه از هر گونه تلاشی از جانب کشور‌ها برای یافتن راه حلی برای بحران لیبی حمایت می‌کند".

رقابت روسیه و ترکیه در لیبی

جنگ در زمین و آسمان در لیبی ادامه دارد و قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای تلاش می‌کنند بر نفوذ خود برای استفاده از منابع زیرزمینی این کشور بیفزایند.

غسان سلامه، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور لیبی گفته است که درگیری‌های نظامی در حومه طرابلس طی روز‌های گذشته به سمت مناطق شهری کشیده شده است. نیرو‌های تحت فرمان ژنرال بازنشسته ارتش، خلیفه حفتر که خود را "ارتش ملی لیبی" می‌خوانند به پیشروی به سمت طرابلس ادامه می‌دهند و در چند روز گذشته با پشتیبانی روسیه پیشروی این نیرو‌ها به سوی پایتخت لیبی سرعت گرفته است.

نیرو‌های روس هم به صفوف سربازان ژنرال حفتر پیوستند. هم‌زمان با پیشروی نیرو‌های خلیفه حفتر دولت وحدت ملی لیبی که از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته می‌شود در ۲۷ نوامبر دو توافق‌نامه دریایی و همکاری امنیتی و نظامی با ترکیه امضا کرد.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه بعد از امضای این قرارداد در دهم ماه دسامبر اعلام کرد که در صورت درخواست لیبی، نیروی نظامی به این کشور اعزام خواهد کرد.

روز دوشنبه ۲۵ آذر (۱۶ دسامبر) کمیسیون امور خارجی پارلمان ترکیه پیش‌نویس لایحه مربوط به توافق‌نامه همکاری نظامی و امنیتی کشور با لیبی را تصویب کرد.

فائز السراج، رئیس شورای ریاستی دولت وحدت ملی لیبی نیرو‌های خلیفه حفتر را جنایتکار می‌داند. ژنرال خلیفه حفتر هم نیرو‌های دولت وحدت ملی لیبی را غیرقانونی توصیف می‌کند.

در این شرایط به نظر می‌رسد که جنگی نیابتی بین نیرو‌های دو طرف درگرفته است، در یک طرف روسیه، فرانسه، عربستان سعودی، امارات و مصر قرار گرفته‌اند که از ژنرال حفتر حمایت می‌کنند. آمریکا در ماه آوریل که نیرو‌های ژنرال حفتر به طرابلس حمله کرده بودند از این اقدام استقبال کرد، اما بعد از آن خواستار پایان بخشیدن حملات نیرو‌های حفتر و دخالت روسیه شد.

حمله حفتر که در ماه آوریل آغاز شد، عملا نتیجه‌ای نداده است، اما به گفته برخی از کارشناسان در روز‌های گذشته بیش از ۱۰۰ نیروی روس با تسلیحات مدرن به کمک ژنرال حفتر شتافتند و پیشروی حاصل شده است.

ترکیه و قطر در مقابل نیرو‌های حفتر از دولت وحدت ملی لیبی که مورد حمایت جامعه جهانی است حمایت می‌کنند.

با این حال مذاکرت اخیر اردوغان و پوتین در ارتباط با لیبی به نظر می‌رسد که از شدت رقابت دو طرف کاسته خواهد کرد.

در واقع با وجود رقابتی که روسیه و ترکیه در ارتباط با لیبی دنبال می‌کنند، اما به نظر نمی‌رسد که دو کشور چندان تمایلی به تشدید رقابت در لیبی داشته باشند.

در واقع هم منافع ترکیه و هم روسیه در آن است که از تشدید رقابت‌های شان در لیبی خودداری کنند.

تحولات پیشین در سوریه نیز نشان داده که روسیه و ترکیه تمایلی به تقابل و رقابت شدید علیه هم در تحولات سیاسی منطقه‌ای ندارند. از جمله در جریان سوریه نیز، با وجود آن که روسیه و ترکیه اهداف متفاوت و مواضع متفاوتی را دنبال می‌کردند و روسیه حامی دولت مرکزی سوریه و در مقابل ترکیه مخالف و در تقابل با دولت مرکزی سوریه قرار داشت، اما دو کشور همکاری را بر رقابت تریج داده و با برگزاری چندین دور مذاکرات در آستانه نشان دادند که تمایلی به تقابل ندارند.

براین اساس نیز به نظر می‌رسد که علی رغم رقابت روسیه و ترکیه در میدان تحولات لیبی و تقابل دو طرف، اما در نهایت مسکو و آنکارا مسیر حل اختلافات در لیبی را بجای رقابت در پیش خواهند گرفت و مذاکرات تلفنی اخیر پوتین و اردوغان نیز این موضوع را ثابت می‌کند.